Мактабгача таълимда болалар соғлом турмуш тарзини шакллантириш усуллари | Статья в журнале «Молодой ученый»

Отправьте статью сегодня! Журнал выйдет 28 декабря, печатный экземпляр отправим 1 января.

Опубликовать статью в журнале

Авторы: ,

Рубрика: Молодой ученый O'zbekiston

Опубликовано в Молодой учёный №50 (340) декабрь 2020 г.

Дата публикации: 10.12.2020

Статья просмотрена: 1520 раз

Библиографическое описание:

Ботирова, З. А. Мактабгача таълимда болалар соғлом турмуш тарзини шакллантириш усуллари / З. А. Ботирова, Ф. М. Омонова. — Текст : непосредственный // Молодой ученый. — 2020. — № 50 (340). — С. 597-598. — URL: https://moluch.ru/archive/340/76402/ (дата обращения: 16.12.2024).



Мазкур мақолада мактабгача таълимда болалар соғлом турмуш тарзини шакллантириш усуллари ёритилган.

Kalit so'zlar : соғлом турмуш тарзи, мактабгача таълим, идеал қаҳрамон

В этой статье обсуждаются способы управления здоровым образом жизни детей в дошкольном образовании

Ключевые слова: здоровый образ жизни, дошкольное образование, идеальный герой

This article discusses ways to manage healthy lifestyles for children in early childhood education

Key words : healthy lifestyle, preschool education, ideal hero

Замонавий мактабгача таълимда болаларнинг жисмоний тарбияси ва соғлом турмуш тарзи муҳим ўрин тутади. Соғлом турмуш тарзи — инсоннинг кун тартибига риоя этиши, фаол ҳаракат асосида организмини чиниқтириши, спорт билан шуғулланиши, тўла ва сифатли овқатланиши, гигиеник қоидаларга амал килиши, зарарли одатлардан ўзни тута билишидир, — дейди у. — Серҳаракатлилик организмни табиий равишда рағбатлантириб туради. Шунинг учун серғайрат, тиниб-тинчимайдиган одамлар доимо тетик, бардам, кексайганларида ҳам бақувват ва шижоатли бўлади.

Рус олими И. Павлов жисмоний ҳаракатнинг инсон саломатлигига таъсирини организм ташқи муҳит билан чамбарчас боғланганлигини англатувчи кўриниш, деб таърифлайди. Бундай боғланиш ва биологик аъзолар фаолиятини марказий асаб тизими бошқариб туради. Жисмоний машғулот у ёки бу мускуллар гуруҳига таъсир қилмай, бир бутун механизм ҳисобланган организмга ўз таъсирини кўрсатади. Айниқса, доимий узлуксиз равишда бажариладиган жисмоний ҳаракат киши соғлиғига яхши таъсир этади. Хусусан, модда алмашинуви яхшиланади, организм тўқималари озиқ моддаларни яхши ўзлаштиради, парчаланган моддалар эса организмдан тезроқ чиқариб ташланади. Юрак чиниқади ва янада чидамли бўлади. Шу сабабли фаол жисмоний ҳаракат қилувчи кишилар доим тетик, руҳан енгил, кувватга тўлган, кайфияти юқори, дили равшан бўлади.

Биламизки, инсон туғилгандан сўнг атрофдаги одамларнинг (ота, она, яқин қариндошлар) ва педагогларнинг асосий вазифаларидан бири-боланинг саломатлигини сақлаш, мустаҳкамлаш унда соғлом турмуш тарзини шакллантиришдир. Бу вазифани бажаришда турли усул-воситалар ёрдам беради. Шарқ мутафаккири Ибн Синонинг фикри бўйича болани жисмонан чиниққан ва соғлом қилиб тарбиялашда бадантарбия машқлари муҳим роль ўйнайди ҳамда уларнинг таъсири тананинг ривожланишига йўналтирилади. Шу билан бирга соғлом турмуш тарзини шакллантиришда болаларни, энг аввало, соғлом бўлишга ишонтириш зарур. Бунинг учун анъанавий усуллардан ишонтириш усулларидан фойдаланиш мумкин: савол-жавоб, баён этиш, суҳбат ўтказиш, намуна кўрсатиш. Масалан, ўзбек халқ ижодиётидан “Алпомиш” достони бўйича болалар билан суҳбат ўтказиб, улар қаҳрамонда саломатлик, бақувватлик, жисмоний ривожланишнинг белгиларни аниқлайдилар ва улар учун Алпомиш идеал қаҳрамон сифатида бўлади.

Жисмоний тарбияда анъанавий усуллар билан бир қаторда ноанъанавий — интерфаол усуллардан фойдаланиш ҳам мумкин. Масалан, ақлий ҳужум ўтказиб, тарбиячи муаммоли ва мунозарали савол беради:

− болалар соғлом бўлиш учун нима қилиш керак?,

− қандай спорт ўйинларини биласиз?,

− уларни ўйнашда фандай воситалардан фойдаланилади?

− қандай ҳаракатли ўйинларни биласиз?

− сизнингча бундай ўйинлар нима мақсадда ўйналади?

— соғлом бўлиш учун яна нималарга амал қилиш керак деб ўйлайсиз?

Кичик гуруҳларда ишлашда тарбиячи “баҳоловчи мунозара” ўтказиши мумкин. Масалан, тарбиячи болаларга топшириқ беради: “Ёз пайтидаги спорт ўйинларини ўтказиш шароитларни баҳоланг”. Болалар унда ижобий ва салбий томонларни аниқлаб беради.

Якка тарзда ишлаш учун бир неча интерфаол усуллар мавжуд: “Инсерт”, “2-қисмлик кундалик” ва бошқалар. Масалан, болаларга саломатлик мавзусидаги мақолалардан фойдаланиш мумкин, улардан бирини изоҳлаб берамиз.

Соғлом турмуш тарзини шакллантириш боланинг гўдаклик чоғидан она алласидаги ниятдан бошланади [1]. Бу жараён кичик ёшдаги болаларда,уларнинг бошланич синфларида жисмоний тарбия дарсларида ҳам давом этади. [2]

Соғлом турмуш тарзи барча субъектларнинг (ота-она, тарбиячи, жисмоний тарбия ташкилотчиси ва бошқалар) бирдамлигини талаб қилади, чунки фақат уларнинг ҳамкорликдаги фаолиятигина натижа беради:

− ота-оналарнинг оилада болага шароит яратиши (эрталаб бадан тарбия машғулотларини ўтказиш, шахсий гигиеник одатларни шакллантириш);

− тарбиячининг болалар билан турли ишонтириш тадбирларини ўтказиши (спорт ва гигиена тўғрисида суҳбат, викторина, баҳсларини);

− жисмоний тарбия раҳбари турли машғулотлардан ташқари тадбирларни уюштириши (“Қувноқ стартлар”, мусобақалар, “Алпомиш ва Барчиной”, “Соғломжон ва полвонжон” бўйича синов тест ўйинлар ва бошқалар);

Шундай қилиб, болаларда соғлом турмуш тарзини шакллантиришда мактабгача таълим муассасасининг ота-оналар билан доимо биргаликда “Соғломлаштириш кунлари”, “Отам, онам ва мен — спортчилар оиласи” мусобақаларини ва бошқа тадбирларни ўтказиб боришлари самарали натижаларни беради.

Адабиёт:

  1. Юлдашева Д. М. Использование зоонимов в колыбельной песне-«алла», как аспект этнолингвистики. Актуальные проблемы гуманитарных и естественных наук. Научный журнал. Москва, 1–2 февраля, 2013г., с.83–84.
  2. Ботирова З.Повышение мотивации учащихся начальных классов// Проблемы современной науки и образования. № 6 (151), 2020 год
Основные термины (генерируются автоматически): дошкольное образование.


Ключевые слова

соғлом турмуш тарзи, мактабгача таълим, идеал қаҳрамон

Похожие статьи

“Илк қадам” давлат дастурида болаларнинг шахсий сифатларини таркиб топтириш масалалари

Мазкур мақолада мактабгача таълим соҳасида “Илк қадам” давлат дастурида болаларнинг шахсий сифатларини таркиб топтириш масалалари ёритилган.

Ота-оналар билан ҳамкорликда толерантлик масалалари

Мазкур мақолада мактабгача таълим ташкилотлари гуруҳларида, ота- оналар билан ҳамкорликда, оила ва толерантлик масалаларининг муҳим жиҳатлари таҳлилга тортилган.

Талабаларининг жисмоний маданият соҳасида илмий тадқиқот ишларини ташкил этиш тизимини асосий муаммолари

Мазкур мақола жисмоний маданият соҳаси талабаларининг илмий фаолиятини ташкил этиш тизимини муаммолари ва у фаолиятни такомиллаштириш йўллари борасида фикрлар келтирилган.

Бошланғич синф ўқувчиларида мустақил ишларни ташкил этиш йўллари

Ушбу мақолада бошланғич синф мактаб ўқувчиларининг мантиқий фикрлаш қобиялиятларини ошириш ва математика фанини яхши ўзлаштириш йўллари ўрганилди. Ўқувчиларнинг ижодий қобилиятларини ва мантиқий фикирлаш даражаларини оширишда математика фани катта аҳ...

Бола ҳуқуқларини ҳимоялаш хусусида

Мазкур мақолада болалар ҳуқуқларини ҳимоялашнинг ҳуқуқий — тарихий манбалари ёритилган.

Шахс касбий йўналганлиги ривожланишида масъулиятлиликнинг аҳамияти

Мазкур мақолада касбий масъулиятлилик, шахснинг мотивлар тизимининг ўзига хослиги, касбий йўналганликда қизиқишлар ва шахсни бирлиги масалари таҳлил қилинган.

Халқ оғзаки ижодида сўз санъати

Ёш авлодни маънавий тарбиясини мукаммал қилиш, уларнинг қалбида ватанга бўлган муҳаббат, меҳр-оқибат каби инсоний фазилатларни шакллантириш, ҳар томонлама етук қилиб тарбиялашда халқ оғзаки ижоди намуналарининг муҳим жихатлари: бахшиёна достонлар, иб...

Бошқарув қарорларини қабул қилишдаги ҳолатлар таҳлили

Ушбу мақолада бошқарув қарорларини қабул қилишдаги ҳолатлар таҳлили келтирилган. Бошқарув қарорларининг турлари ва уларга қисқача тавсиф берилган.

Меҳрдан яралган шеърият (Сирожиддин Саййид ижодида она тимсоли)

Ушбу мақолада етук ижодкор Сирожиддин Саййид шеъриятидан ўрин олган Она тимсолига бағишланган ижод намуналари мисолида шоирнинг бадиий тасвир маҳорати ва поэтик ифодалар яратиш санъати талқин қилинган. Ижодкорнинг ўзига хос бетакрор услуби ёритиб бер...

Тафсири Қушайрий Қўлёзмаси

Бу мақолада ҳижрий тўртинчи асрда яшаган Абул Қосим Абдулкарим ибн Ҳавозин Қушайрийнинг ҳаёти ва унинг “Латоифул ишорат би тафсирил Қуръон” (Қуръон тафсир қилишдаги нозик ишоралар) асари ҳақида маълумот берилган. Асарнинг ўзига хос хусусиятлари, услу...

Похожие статьи

“Илк қадам” давлат дастурида болаларнинг шахсий сифатларини таркиб топтириш масалалари

Мазкур мақолада мактабгача таълим соҳасида “Илк қадам” давлат дастурида болаларнинг шахсий сифатларини таркиб топтириш масалалари ёритилган.

Ота-оналар билан ҳамкорликда толерантлик масалалари

Мазкур мақолада мактабгача таълим ташкилотлари гуруҳларида, ота- оналар билан ҳамкорликда, оила ва толерантлик масалаларининг муҳим жиҳатлари таҳлилга тортилган.

Талабаларининг жисмоний маданият соҳасида илмий тадқиқот ишларини ташкил этиш тизимини асосий муаммолари

Мазкур мақола жисмоний маданият соҳаси талабаларининг илмий фаолиятини ташкил этиш тизимини муаммолари ва у фаолиятни такомиллаштириш йўллари борасида фикрлар келтирилган.

Бошланғич синф ўқувчиларида мустақил ишларни ташкил этиш йўллари

Ушбу мақолада бошланғич синф мактаб ўқувчиларининг мантиқий фикрлаш қобиялиятларини ошириш ва математика фанини яхши ўзлаштириш йўллари ўрганилди. Ўқувчиларнинг ижодий қобилиятларини ва мантиқий фикирлаш даражаларини оширишда математика фани катта аҳ...

Бола ҳуқуқларини ҳимоялаш хусусида

Мазкур мақолада болалар ҳуқуқларини ҳимоялашнинг ҳуқуқий — тарихий манбалари ёритилган.

Шахс касбий йўналганлиги ривожланишида масъулиятлиликнинг аҳамияти

Мазкур мақолада касбий масъулиятлилик, шахснинг мотивлар тизимининг ўзига хослиги, касбий йўналганликда қизиқишлар ва шахсни бирлиги масалари таҳлил қилинган.

Халқ оғзаки ижодида сўз санъати

Ёш авлодни маънавий тарбиясини мукаммал қилиш, уларнинг қалбида ватанга бўлган муҳаббат, меҳр-оқибат каби инсоний фазилатларни шакллантириш, ҳар томонлама етук қилиб тарбиялашда халқ оғзаки ижоди намуналарининг муҳим жихатлари: бахшиёна достонлар, иб...

Бошқарув қарорларини қабул қилишдаги ҳолатлар таҳлили

Ушбу мақолада бошқарув қарорларини қабул қилишдаги ҳолатлар таҳлили келтирилган. Бошқарув қарорларининг турлари ва уларга қисқача тавсиф берилган.

Меҳрдан яралган шеърият (Сирожиддин Саййид ижодида она тимсоли)

Ушбу мақолада етук ижодкор Сирожиддин Саййид шеъриятидан ўрин олган Она тимсолига бағишланган ижод намуналари мисолида шоирнинг бадиий тасвир маҳорати ва поэтик ифодалар яратиш санъати талқин қилинган. Ижодкорнинг ўзига хос бетакрор услуби ёритиб бер...

Тафсири Қушайрий Қўлёзмаси

Бу мақолада ҳижрий тўртинчи асрда яшаган Абул Қосим Абдулкарим ибн Ҳавозин Қушайрийнинг ҳаёти ва унинг “Латоифул ишорат би тафсирил Қуръон” (Қуръон тафсир қилишдаги нозик ишоралар) асари ҳақида маълумот берилган. Асарнинг ўзига хос хусусиятлари, услу...

Задать вопрос