Бұл зерттеу криптография киберқылмыскерлерден өте құпия және құнды ақпаратты қорғаудың өте тиімді әдісі болып табылады. Ақпараттық қауіпсіздік бүкіл әлемдегі ең ыстық тақырыптардың бірі болып табылады. Ақпаратты қорғау әдістері мен кілттерін қамтамасыз ету үшін заманауи криптографияның қажеттілігі өмірлік маңызды болып табылады. Шифрлеу және дешифрлеу процесі жоғары сезімтал ақпаратты беру үшін маңызды. Бұл сұраныс криптографиясыз кредиттік карта деректері, парольдер және жеке куәлік нөмірлері сияқты жеке ақпарат киберқылмыскерлерге қолжетімді болады. Бұл зерттеуде криптография, криптография тарихы, криптография принциптері мен түрлері сияқты өзекті тақырыптар талқыланады. Криптография ақпаратты оқылмайтын форматқа түрлендіру үшін пайдаланылғанына қарамастан, біз құпия деректердің күн сайын ақылды және ақылды болатын киберқылмыскерлерге қол жетімді болмайтынына сенімді бола алмаймыз. Техникалық прогресс оларға өздерінің қылмыстық әдістерін жетілдіруге мүмкіндік берді. Сондықтан мұндай қылмыскерлерді ұстап алуды үйренуіміз өте маңызды.
Түйін сөздер: криптоқорғау, криптография, алгоритмдер, код, шифрлеу.
Данное исследование показывает, что криптография — очень эффективный способ защиты конфиденциальной и ценной информации от киберпреступников. Информационная безопасность — одна из самых горячих тем в мире. Необходимость современной криптографии для предоставления методов и ключей защиты информации жизненно важна. Процесс шифрования и дешифрования важен для передачи конфиденциальной информации. Без этой криптографии личная информация, такая как данные кредитных карт, пароли и идентификационные номера, будет доступна киберпреступникам. В этом исследовании обсуждаются такие актуальные вопросы, как криптография, история криптографии, принципы и типы криптографии. Хотя криптография используется для преобразования информации в нечитаемые форматы, мы не можем быть уверены, что конфиденциальные данные будут недоступны киберпреступникам, которые умны и умны каждый день. Технический прогресс позволил им улучшить свои криминальные методы. Поэтому очень важно научиться ловить таких преступников.
Ключевые слова: криптографическая защита, криптография, алгоритмы, код, шифрование.
Цифрлық коммуникациялар мен электрондық деректер алмасудың бүгінгі қарқынды өсуінде біздің көпшілігіміз қауіпсіздік туралы ойланбай киберкеңістікте қарым-қатынас жасайды. Біз киберкеңістіктегі біздің жеке ақпаратымыз бен құпияларымызды көп мөлшерде алмасамыз. Бізге ұнайды немесе жоқ, бірақ біздің сандық із киберкеңістікте қалады. Егер дәл болса, біз хабарлайтындардың барлығы киберқылмыскерлердің манипуляциялары үшін жиі қорғалмаған және ашық. Сондықтан құпия немесе құпия ақпаратты қорғау тәсілдерін іздеу үшін қазіргі криптографияның аса қажеттілігі бар. Деректерді тиімді шифрлеу және дешифрлеу киберкеңістіктегі қауіпсіздікті қамтамасыз етудің кілті болып табылады. Осылайша, біз ақпаратты қорғалуы және оған құқығы бар адамдарға ғана қол жетімді болуы үшін оқылмайтын форматқа түрлендіруіміз керек.
Криптография — бұл компьютерлер арқылы берілетін ақпаратты қорғаудың маңызды құралы. Криптография — бұл деректерді оқылмайтын форматқа көркем түрлендіру, сондықтан тек болжамды алушы оларды түсініп, пайдалана алады. Криптография — бұл маңызды және құпия ақпаратты бөтен тұлғалардың рұқсатсыз кіруінен жасыру өнері мен ғылымы. Сондықтан, жалпы айтқанда, криптография-бұл ақпаратты киберқылмыскерлерден қорғау және қорғау туралы барлығы немесе болжамды алушыдан басқа біреу. Криптография адамдарға маңызды және құпия ақпаратты қауіпсіз бере отырып, интернетте сөйлесуге мүмкіндік береді. Осылайша, криптография пайдаланушыларға Интернетте сатып алу және қылмыскерлердің құрбандары және парольдерді бұзушылар болудан аулақ болу үшін интернет сияқты Жария немесе жеке бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалануға мүмкіндік береді. Бұған информатика саласындағы жаңа технологиялық жетістіктерді пайдалану есебінен қол жеткізіледі. Криптография, сондай-ақ криптология ретінде белгілі, осылайша, пайдаланушылар мен мекемелерге ақпарат қауіпсіз берілуі үшін кодтарда, шифрларда және сандармен жасырын хабарламаларды шифрлауға және шифрлеуге көмектеседі. Криптография шифрлеу және шифрлеу кілттерімен іске асырылады. Қарапайым мәтінді оқылмайтын форматқа кодтау және түрлендіру процесі шифрлеу деп аталады, ал оқылмайтын мәтінді оқу ақпаратына декодтау және түрлендіру процесі арнайы сандық кілт-дешифрлеу арқылы. Бұрын айтылғандай, криптографияның жалғыз мақсаты ақпаратты, электрондық поштаны, кредиттік карталар деректерін және басқа да жеке деректерді қорғау болып табылады [1–4].
Ақпаратты шифрлауға түрлендіру үшін криптографияның екі негізгі әдісі қолданылады [5–6].
Симметриялы Криптография
Бұл техника алгоритмдермен байланысты. Ол шифрлау үшін де, шифрлеу үшін де бірдей сандық кілтті пайдаланады. Ол құпия кілт, жеке кілт, жабық кілт және ортақ кілт деп аталады. Аталған кілттер бірдей болмаса да, олар бір-бірімен байланысты. Дегенмен, симметриялық криптография ақпаратты қорғаудың әлсіз әдісі болып табылады. Ол оңай шешілгендіктен, ол қылмыскерлердің шабуылына ұшырайды және бұзылуы мүмкін. Дегенмен, егер ол жоспарланған және мұқият орындалған болса, шифрлеу қаупі төмендейді.
Ассимметриялық криптография
Бұл криптография ақпаратты шифрлеу және шифрлеу үшін түрлі сандық кілттерді пайдаланады. Асимметриялық криптографияда соңғы пайдаланушы сандық кілттердің буындарын пайдаланады. Бір сандық кілт шифрлауға арналған, ал екіншісі — шифрлеуге арналған. Бұл сандық кілттер ашық және жабық кілттер деп аталады. Екі кілт бір-бірінен ерекшеленеді. Осылайша, жалпы пікір асимметриялық криптография өте қауіпсіз және сенімді болып табылады. Асимметриялық криптографияда қолданылатын әдістердің бірі белгілі бір деректер түріне кілт беру болып табылады. Асимметриялық криптографияның басқа қызықты тұжырымдамасы ашық кілтті сақтаушы немесе жөнелтуші тағайындаған кездейсоқ сандық кілтті пайдалану болып табылады. Ол сондай-ақ ақпаратты шифрлеу және шифрлеу үшін пайдаланылатын жұп сандық кілттер деп аталады.
Криптографияның Негізгі Принциптері
Төменде криптографияның кейбір маңызды принциптері бар:
- Шифрлау: шифрлау криптографияның маңызды принциптерінің бірі болып табылады. Бұл қағида хабар немесе ақпарат адамдардың жеке өмірін қорғау үшін оқымайтын болуға тиіс екенін көрсетеді. Бұл принцип ақпаратты алушы алынған ақпаратты арнайы сандық кілттің көмегімен шифрлеу керектігін көрсетеді.
- Аутентификация: криптографияның маңызды қағидаттарының бірі ақпараттың шығу тегін анықтау болып табылады. Ақпарат көзі сәйкестендірілген кезде, сөйлесу оңай қауіпсіз. Аутентификация жіберуші өзінің жеке басын растау үшін тиісті түрде пайдаланатын арнайы кілттермен алмасуды ұсыну арқылы ғана мүмкін болады.
- Тұтастық: алушыға берілетін ақпараттың тұтастығы өте маңызды. Бұл принцип криптография кодтар мен сандық кілттерді ұсыну арқылы деректердің тұтастығын қамтамасыз ететінін көрсетеді, біз алатын нәрсе шынайы және болжамды тұлғадан. Алушыға алынған ақпарат беру процесінде өзгертілмегеніне немесе компрометацияланбағанына кепілдік беріледі. Мысалы, ақпараттың тұтастығын қамтамасыз ету үшін криптографиялық хэш қолданылады.
- Теріс емес: бұл принцип ақпарат жіберушінің ақпаратты ешқашан жібермегенін жоққа шығара алмайтынына кепілдік береді. Бұл принцип жіберушіге деректердің шығу тегін терістеу үшін сандық қолтаңбаларды пайдаланады.
Құпия кілт әдісі
Бұл криптография түрі тек бір жасырын сандық кілтті пайдаланады. Бір сандық кілт шифрлеу және дешифрлеу үшін қолданылады. Бастапқы деректерді жіберуші ақпаратты жібергенде, ол оқылмайтын форматқа ақпаратты шифрлеу үшін сол кілтті пайдаланады, сондай-ақ алушы деректерді оқылатын форматқа шифрлеу үшін сол кілтті пайдаланады. Бұл бір маңызды мәселемен қарапайым криптография түрі. Тарату бір кілтті ашу үшін есік теріс.
1-сурет Құпия кілт әдісі
Хэш функциясы әдісі
Бұл криптография түрі ешқандай сандық кілтті талап етпейді, өйткені ол әдеттегі мәтінге шифрланған белгіленген ұзындықтың хэш мәнін қолданады. Хэш-кілттің мақсаты бастапқы ақпараттың жалған еместігіне көз жеткізу болып табылады. Бұл бір жақты шифрлау. Ол қарым-қатынасты жеңілдету үшін алгоритмдерді пайдаланады. Хэш-кілт әдетте сандық саусақ ізін береді, файл зақымдалмағанын немесе вирусты жұқтырмайтынын куәландырады. Хэш-кілт компьютерлердің әкімшілеріне парольдерді шифрлауға көмектеседі.
2-сурет Хэш функциясы әдісі
Ашық кілт әдісі
Құпия сандық кілтпен криптография тұжырымдамасына қарағанда, ашық сандық кілт бірнеше сандық кілттерді пайдаланады. Екі кілттің жүйесі тараптарға қауіпсіз қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді. Бұл түрінде криптография әрбір тарап бірнеше кілтке ие. Бір кілт құпия болып табылады, ал екіншісі ашық деп саналады. Ашық кілт олардың барлығы үшін ортақ. Ақпаратты жібергенде, жіберуші осы ақпаратты шифрлау үшін ашық кілтті пайдаланады. Алушы шифрланған ақпаратты алғаннан кейін, ол өзінің құпия кілтін ыңғайлы форматқа ақпаратты шифрлеу үшін пайдаланады.
3-сурет Ашық кілт әдісі
Қорытынды
Жоғарыда келтірілген талқылаулардан көрініп тұрғандай, бүгінгі таңда көпшілігі киберкеңістікте өз қорқынышы мен тәуекеліне сөйлеседі немесе деректерді жібереді. Біз әртүрлі мақсаттар үшін Интернетті пайдаланғанда жеке ақпарат пен құпияларды таратамыз. Бізге ұнайды немесе жоқ, бірақ киберкеңістіктегі ақпаратты киберқылмыскерлер бұзуы мүмкін. Ақпараттық қауіпсіздік бүкіл әлемдегі барлық компьютерлерді пайдаланушылардың басты қамқорлығы болуы тиіс. Киберкеңістікте берілетін ақпарат жоқ және қауіпсіз болып қалатынына кепілдік беру үшін қорғау мен сандық кілттерді қамтамасыз ету үшін қазіргі заманғы криптографияда қажеттілік бар. Шифрлау және шифрлеу әдістері Интернеттің адал пайдаланушылары үшін қауіпсіздіктің барынша жоғары деңгейін қамтамасыз ету үшін жетілдірілуі тиіс. Біздің сандық ғасырымызға міндет-бұл киберқылмыскерлерді ұстап алу, жіберуші мен болжамды алушы жан тыныштығын ләззат алу. Біз ақпаратымызды оқылмайтын нысанға айналдырып, біздің деректеріміз қорғалып, баратын жеріне қауіпсіз жету үшін.
Бүгін, компьютерлендіру дәуірінде, біз зияткерлік меншігімізді бүлдіріп, алдау, алаяқтық және еліктеу құрбандары болу қатерімен бетпе-бет келіп отырмыз. Сондықтан бізді осы қылмыскерлерден қорғау үшін күшті криптография қажет. Тіпті біз криптографияны оқылмайтын форматқа түрлендіру үшін пайдаланамыз, әрине, біз әлі де толық қауіпсіз емес. Қылмыскерлер күн сайын ақылды және ақылды болып келеді. Технологиялық жетістіктердегі Прогресс, сондай-ақ оларды агрессивті етеді.
Әдебиет:
- Кош, Ч. K, Cryptographic Engineering, Springer, 2009, PP 125–128.
- Бахман, Д. Дж., Броун, Е. А., Нортон, A. Х, Шоколадты Шифрлау Кілті, Математика мұғалімі, 104(2), 2010, p100–104.
- Мартин К. М., күнделікті криптографияның іргелі принциптері мен қосымшалары, Оксфорд университетінің баспасы, 2012.
- Криптографияның принциптері мен қосымшаларына кіріспе, Springer, 2007.
- Paar, C. және Pelzl, J, криптографияны түсіну, Springer, 2010.
- Генчоглу, М.Т, Түрік әріптері, мультимедиялық құралдар мен қосымшалар үшін Лаплас түрлендіруді пайдалана отырып, суретті кірістірілген кодтау, 67(3), 2019, 1–14 бет.
