Ёшлар тарбияси – бугунги кунининг долзарб муоммоларидан бири | Статья в журнале «Образование и воспитание»

Отправьте статью сегодня! Журнал выйдет 27 апреля, печатный экземпляр отправим 1 мая.

Опубликовать статью в журнале

Библиографическое описание:

Ибрагимов, Д. А. Ёшлар тарбияси – бугунги кунининг долзарб муоммоларидан бири / Д. А. Ибрагимов. — Текст : непосредственный // Образование и воспитание. — 2018. — № 3.1 (18.1). — С. 16-17. — URL: https://moluch.ru/th/4/archive/94/2655/ (дата обращения: 19.04.2024).



Бугунги кунда давлатимизнинг асосий максадларидан бири келажак пойдевори булган ёшларни хукукий, маънавий, маданий, сиёсий, иктисодий, ижтимоий ва ахлокий етук мустакил фикрловчи баркамол авлод килибвояга етказишдир.Дархакикат хозирда жамиятимизнинг 64% дан ортигини ёшлар ташкил килади. Ёшлар жамиятимизда амалга оширилаётган тарихий жараёнларнинг барча сохаларида адолатли, маънан етук, жисмонан соглом, анъаналарга хурмат билан ёндашувчи, янгича маънавий тафаккур эгаси булишга харакат килмокда. Мамлакатимиз президенти И.А.Каримов таъкидлаганидек «Келажак бугундан бошланади. Хозир тарбия масаласига эътибор килинмаса, келажак бой беради»1. Ха албатта, ушбу жумлаларда кандайдир бир сир бор дейсиз. Биз, аввало, тарбияга эътибор беришимиз зарур, тарбия бу тугулгандан бошланади ва умрнинг охиригача давом этади.

Буюк мутафаккирларимиз А.Авлоний, А.Фитратлар таъкидлаганидек, тарбия, аввало, оиладан бошланади. Хар томонлама етук инсонни тарбиялашда оила биринчи уринда туради. Оила асосий тарбиянинг учогидир. Оила хар бир халкнинг, миллатнинг давомийлигини саклайдиган, миллий кадриятларнинг ривожини таъминлайдиган янги авлодни дунёга келтириб уни маънавий ва жисмоний баркамол килиб тарбиялайдиган, жамиятнинг асосий негизи хисобланувчи мукаддас маскандир. Боланинг аклий, ахлокий, эстетик, жисмоний, маънавий моддий тарбиясида асосий омил ва восита оила хисобланади. Бунда ота-она санъаткор, бола эса санъат асари, тарбия эса санъатнинг узидир. Оиладаги соглом мухитни яратиш хам ота, хам онага боглик. Баъзан жахл чикканда бир-бирини тушуниш ва эъзозлаш, бир-бирига ишонч, мехнат таксимотини тугри йулга куйиш, фарзанд тарбиясида бир хилда маъсуллик ота-онанинг оиладаги бурчидир. Оилада фарзанднинг ота-она олдидаги бурчи хам нихоятда мухимдир. Угил зарурдир. Богбон умид билан нихол эккани каби, ота она хам эзгу умид билан фарзандини дунёга келтиради, ардоклаб устиради. Дарахтнинг ширин-шакар меваларидан бахраманд булишни орзу килган богбондек, ота-она хам уз фарзандини аклли, мехнатсевар, билимли жамиятимиз тараккиёти учун халол мехнат килувчи, маънан ва жисмонан баркамол килиб тарбиялаш учун бор кучи ва имкониятини сарф этади. Хеч бир ота-она фарзандига ёмонликни раво курмайди, чунки, халкимиз айтганидек фарзанд юракнинг ёгидан яратилган. Фарзанд тарбияси хакида Фитратнинг «Оила» асарида мукаммал курсатмалар берилган. У, «хар бир миллатнинг саодати ва иззати албатта шу халкнинг ички интизоми ва тотувлигига боглик. Тинчлик ва тотувлик шу миллат оилаларининг интизомига таянади. Каерда оила муносабати кучли интизомга таянса, мамлакат ва миллат хам шунча кучли ва муаззам булади»1,- деб ёзади. Бу фикрларга кушилган холда, яна шуни ёддан яикармаслик керакки, оилада хар бир фарзаднинг юксак онги, янгича тафаккур ва дунёкараши, одоб-ахлоки, юксак ижтимоий муносабат хукукий бурчидир. Чунки Ватаннинг келажаги булган фарзандларимизга миллийлик, миллий туйгу, миллий мафкура, иймон, ватанпарварлик, инсонпарварлик тушунчаларини боланинг беш, етти ёшидан онгига чукур синдиргандагина кузланган максадга, яъни оилада маънавий-маъданий, ижтимоий-иктисодий ва ахлокий, соглом мухитнинг яратилишига эришиш мумкин. Айнан шу даврда бола яхши-ёмон нарсаларни англай бошлайди. Оилада ижтимоий, иктисодий, маънавий ва маъданий мухит соглом булса, боланинг онги яхшилик, мехр-окибат, орномус, самимият, тугрисузлик каби мукаддас тушунчаларни камраб олади. Ота-онага, Ватанга ва атрофдаги барча инсонларга хурмат бурчини чукур англаш одамийлик фазилатидир. А.Авлоний эса тарбия доирасини кенг тарзда мушохада килиб, уни биргина ахлок билан чегаралаб куймайди. А.Авлоний тарбияни куйидагича тасвирлаб беради: «Тарбия биз учун ё хаёт ё мамот, ё нажот-ё халокат, ё саодат-ё фалокат масаласидир»2 деб ката бахо беради.

Чунки, Авлоний масаланинг фалсафий асосига кучади. Масалан, у тана ва рухнинг узвий бирлиги хакида гап очади: «Бадан тарбиясининг, фикрлар тарбиясига хам ёрдами бордур. Жисм ила рух иккаласи бир чопоннинг унг ила терс томони кабидур. Агар жисм тозалик ила зийнатланмаса, ёмон хулклардан сакланмаса, чопоннинг устуни куюб, астарини ювиб оввора булмок кабидирки, хар вакт устидаги кири ичига урадур»,3 деб ёзади Абдулла Авлоний. Шундай экан, жисм ва рух шакл билан мазмуннинг узвий бирлиги ва уларнинг узаро бир-бирига таъсири масаласи жуда мухим ва мураккабдир.

Жамиятимиз аъзолари хисобланган ёшлар маънавий киёфасига давлатнинг олиб бораётган сиёсати, миллатнинг, халкнинг урф-одати, эътикодининг хам таъсири бекиёс. «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури»да айтиб утилганидек, ёшларга бераётган таълим, тарбиямиз сифати жахон андозаларига мос келиши, ижтимоий гуманитар фанларни укитишда хаётий долзарб масалаларни куйиб, электрон дарсликлар ва адабиётлар яратиб, масофавий укитишни йулга куйишимизни хозирги кун талабидир.

Хозирги кунда олий таълимнинг замонавий илгор гояларидан унумли фойдаланиш дунёвий тарбия билан минг йиллик тарихга эга булган кадриятлардан фойдаланиш дунёвий тарбия билан диний тарбиянинг маълум жихатларини уйгунлаштириш оркали иймонли, эътикодли инсонларни тарбиялаш мухим. Хозирги тезкор асримизда булаётган маънавий, гоявий тахдидлар, парокандаликларга сабаб булиши мумкин. Бунинг окибатида ёшларимизда инсонийлик, мехр-окибат, самимийлик каби маънавий фазилатларга путур етиши мумкин.

Маънавий меросни ёшлар онгига сингдиришда кобилиятли педагогларнинг урни бекиёстир. Улар албатта самимий, инсонпарвар, кенг маълумотли педагогик фаолиятга лаёкатли, укувчилар, талабалар билан тил топиша оладиган булиши, шу билан бирга миллий гояниннг таргиботчиси булишлари лозим.

Ёшларда билимга нисбатан мехр-мухаббат уйготишимиз, улар онгига билим хар кандай муаммонинг калити эканлигини, билим олгани сари инсон етуклик сари илгарилаб боришини сингдиришимиз керак. Хусусан, таълим тизимида талаба ёшлар онгига шундай фикрнисингдиришимиз керакки, кандай максадларга эришиши уларнинг иродали, билимли, фидокор, мехнатсевар ва тарбияли булишига боглик эканлигини узлари англаб етсинлар. Бунёдкор гояларни уз вактида уларнинг онгига сингдириш, Ватанимиз равнаки, ёшларимиз бахт-саодатининг асосий шартларидан бири булиб хисобланади. Шунинг учун биз Ватанимиз равнаки, йулида муносиб билим ва тарбияга эга булган, халол, пок, мехнатсевар, уз ишини мустакил бажара оладиган одали ёшлар булишимиз бугунги кун талабадир.

Адабиётлар:

  1. Каримов И.А Юксак маънавият-енгилмас куч Тошкент Маънавият 2008 йил Б-36.
  2. Фитрат. Оила Тошкент Маънавият. 1998 йил Б-13
  3. Авлоний А. Танланган асарлар 2-жилд. Тошкент Маънавият 1998 йил Б-38
Основные термины (генерируются автоматически): хам, хары.

Похожие статьи

Основные термины (генерируются автоматически): бола, хары, хам.

Мана шу мақолнингўзи хам фарзанд тарбияси, оилапарварлик биз учун нечоглъик мухим

Зеро, хар томонлама чиройли, одобли, гўзал хулқли бўлиш, нафсни поклашга буюрувчи муқаддас...

Таинственный город Хара- Хото | Статья в журнале...

Согласно одной из монгольских легенд, во времена, когда на месте каменистой пустыни Гоби еще плескались воды теплого моря...

Корхоналарда модернизациялаш жараёнларини ифодаловчи...

Бозор муносабатларининг чуқурлашиб бориши, хар бир корхонада мавжуд бўлган ички имкониятларни хам аниқлаш ва уларни ишга солиб...

Хуруфизм и его влияние на азербайджанскую литературу

«Хаме эшйа йек вуджуд адам бу» (Тело всех вещей – человек).

частичкой божественного света, тоже тождественна буквам: «Малум беби кеб е эстелахе-ходайи Рух ва калма хар до...

Темурийлар даври илмида мусиқанинг санъат турига айланиши

Темур ва темурийлар давлатида хам нотиқлик санъати — сўз санъатига жиддий эътибор

- Хар хил вариантлари: Расмий моделда 30(32) Кб и 254(256)КБли хотира вариантлари бор, хамда...

Усилительно-уступительные конструкции в персидском языке...

Предложения с союзными сочетаниями ‘хар-че’ (هرچه), ‘хар-че хам-ке’ (هرچه هم که) как ни, как бы ни, какой бы ни: выражают значение высокой степени осуществления признака...

О литературном наследии Агахи | Статья в сборнике...

Это: 1) мухаммас к газели Мирзо Бедиля, начинающейся полустишием «Ба авжи кибр ё к-аз пахлуйи ажз астр ох онжо», 60 полустиший; 2) мухаммас к газели Бедиля «Эй, хама оёти...

Ўрнатилган тизимлар, уларнинг дастурий ва техник таъминоти

У албатта хеч қандай харакатни бажармаса хам дастурга қўшилган бўлиши шарт. loop

- Хар хил вариантлари: Расмий моделда 30(32) Кб и 254(256)КБли хотира вариантлари бор, хамда...

Бошланғич синф ўқувчиларини оғзаки ва ёзма нутқини ўстириш...

Шунинг учун хам ўқувчилар билан сўз ва унинг маъноларини эгаллаш устида узлуксиз иш олиб бориш лозим.

Фарғона водийсида хх асрнинг 20–30 йилларида Ўзбекистонда...

Туркистонда “партия сафларини социал жиҳатдан ёт, суқилиб кириб олган ва бузуқ элементлардан тозалаш” [5] бахонаси билан хам кўпгина ватандошларимиз турли жаъзоларга...

Похожие статьи

Основные термины (генерируются автоматически): бола, хары, хам.

Мана шу мақолнингўзи хам фарзанд тарбияси, оилапарварлик биз учун нечоглъик мухим

Зеро, хар томонлама чиройли, одобли, гўзал хулқли бўлиш, нафсни поклашга буюрувчи муқаддас...

Таинственный город Хара- Хото | Статья в журнале...

Согласно одной из монгольских легенд, во времена, когда на месте каменистой пустыни Гоби еще плескались воды теплого моря...

Корхоналарда модернизациялаш жараёнларини ифодаловчи...

Бозор муносабатларининг чуқурлашиб бориши, хар бир корхонада мавжуд бўлган ички имкониятларни хам аниқлаш ва уларни ишга солиб...

Хуруфизм и его влияние на азербайджанскую литературу

«Хаме эшйа йек вуджуд адам бу» (Тело всех вещей – человек).

частичкой божественного света, тоже тождественна буквам: «Малум беби кеб е эстелахе-ходайи Рух ва калма хар до...

Темурийлар даври илмида мусиқанинг санъат турига айланиши

Темур ва темурийлар давлатида хам нотиқлик санъати — сўз санъатига жиддий эътибор

- Хар хил вариантлари: Расмий моделда 30(32) Кб и 254(256)КБли хотира вариантлари бор, хамда...

Усилительно-уступительные конструкции в персидском языке...

Предложения с союзными сочетаниями ‘хар-че’ (هرچه), ‘хар-че хам-ке’ (هرچه هم که) как ни, как бы ни, какой бы ни: выражают значение высокой степени осуществления признака...

О литературном наследии Агахи | Статья в сборнике...

Это: 1) мухаммас к газели Мирзо Бедиля, начинающейся полустишием «Ба авжи кибр ё к-аз пахлуйи ажз астр ох онжо», 60 полустиший; 2) мухаммас к газели Бедиля «Эй, хама оёти...

Ўрнатилган тизимлар, уларнинг дастурий ва техник таъминоти

У албатта хеч қандай харакатни бажармаса хам дастурга қўшилган бўлиши шарт. loop

- Хар хил вариантлари: Расмий моделда 30(32) Кб и 254(256)КБли хотира вариантлари бор, хамда...

Бошланғич синф ўқувчиларини оғзаки ва ёзма нутқини ўстириш...

Шунинг учун хам ўқувчилар билан сўз ва унинг маъноларини эгаллаш устида узлуксиз иш олиб бориш лозим.

Фарғона водийсида хх асрнинг 20–30 йилларида Ўзбекистонда...

Туркистонда “партия сафларини социал жиҳатдан ёт, суқилиб кириб олган ва бузуқ элементлардан тозалаш” [5] бахонаси билан хам кўпгина ватандошларимиз турли жаъзоларга...

Задать вопрос