Бұл мақалада бастауыш сынып оқушыларына «Информатика және АКТ» сабақтарын оқыту ерекшеліктерін қарастырылған.
Кілттік сөздер: бастауыш сынып, «Инфоорматика және АКТ», технология, оқыту процессі.
В данной статье рассмотрены особенности обучения младших школьников урокам «Информатика и ИКТ».
Ключевые слова: начальная школа, «Инфоорматика и ИКТ», технология, процесс обучения.
Бүгінгі таңда бәрі болашақ туралы ойлайды, әсіресе бұл біздің балаларымызға, атап айтқанда олардың біліміне қатысты. Балаларды мектепке жібере отырып, біз олардың оқу кезінде қажетті білім алып, жан-жақты дамитынына сенеміз, осылайша ата-аналар балаларының білімі үшін жауапкершілікті мектеп пен мұғалімдерге жүктейді. Осыған байланысты білім беру процесінің заманауи ұстанымдары мен құндылықтарын қайта қарастыру, жалпы білім берудің жаңа білім беру стандартын жетілдіру қажет болады. [1]
Қазіргі ақпараттандыру жағдайында заманауи технологияларды игеретін, ақпараттық кеңістікте бағдарлай алатын, дамыған жас ұрпақты тәрбиелеу қажеттілігі туындайды. Қазіргі заманның талаптарына сүйене отырып, мектеп курсына оқушылардың ақпараттық құзыреттілігін қалыптастыру бойынша біріктірілген пән болып табылатын «Цифрлық сауаттылық" оқу курсы енгізілді. Бұл курсы тек информатика емес цифрлық сауаттылық бойынша негізгі білім базасын қамтамасыз етуге бағытталған. [5]
Бастауыш сынып оқушыларына информатиканы оқытуды интеграциялаудың маңыздылығы туралы айта отырып, біз бұл біздің әлемде болып жатқан процестерге байланысты екенін және білімге қойылатын заманауи талаптарға байланысты екенін түсінеміз. Мұғалімнің міндеті — әр оқушының қабілеттерін ашу, оқушының айналасындағы әлемді тұтас қабылдауын қалыптастыру, оған объектілер мен құбылыстар арасындағы әртүрлі байланыстарды көруге көмектесу, бір тақырыпты әр түрлі жағынан көруге үйрету. Бұл білім берудегі интеграциялық процестерді пайдалану кезінде қол жеткізуге болатын заманауи білім беруді модернизациялаудың маңызды шарттарының бірі. [3]
Егер, балаларды шамадан тыс жүктеместен, олардың идеяларын тез және ықшам түрде жүзеге асыруға мүмкіндік берсек, онда олар қоғамда бейімделу қабілетін белсенді дамытады, назар мен есте сақтауды үйренеді, қиял мен шығармашылық қабілеттерін дамытады. Бастауыш мектеп курсын үздіксіз оқуды сақтау үшін 1-сыныптан бастап «Информатика және АКТ» пропедевтикалық курсында логикалық күрделі тақырыптарды қол жетімді деңгейде уақытылы зерттеудің өзектілігін ерекше атап өткен жөн. Бастауыш мектепте «Информатика және АКТ» пәнін оқытудың негізгі мақсаты білім алушыларда АКТ құзыреттілігінің негіздерін қалыптастыру болып табылады, оның көптеген компоненттері әмбебап оқу іс — әрекетінің құрылымына кіреді. [7]
Қазіргі уақытта бүкіл әлемдегі зерттеушілер мен мұғалімдердің салыстырмалы түрде жас және тез дамып келе жатқан ғылыми пән — информатикаға деген қызығушылығы артып келеді. Бүгінгі таңда информатика іргелі ғылымға айналды. Оның зерттеу объектісі ақпарат, оның құрылымы және оны өңдеу әдістері болып табылады. Соңғы жылдары «Информатика және АКТ» мектеп курсы өз дамуының сапалы жаңа кезеңіне шықты. [6]
Жас жасөспірімдерді оқыту және тәрбиелеу процесінде АКТ қолдану оқушылардың танымдық қуатын арттыратын оқу процесінің жалпы дәрежесін арттырады. Бірақ, мысалы, жас жасөспірімдерге сабақ беру үшін тек ниет ету жеткіліксіз. Мұғалім бірқатар дағдыларды игеруі керек. Уақыт қажет, дәлірек айтсақ, бүкіл оқу кезеңін кезең-кезеңімен мемлекетіміздің болашақ тұрғындарына ақпараттық мәдениет пен ақпараттық сауаттылықты тәрбиелеу, ірі ақпараттық қоғамдағы тіршілік ету топырағын, информатика және ақпараттық философиясын қамтамасыз ету. Жасөспірімдерді қалыптасқан міндеттердің себеп-салдарлық байланысын білдіруге үйрету және осылайша оларды нақты өмірге бағыттау. Информатиканы зерттеу тұрғысынан алғанда, бастапқы орта білім беру мекемесі неғұрлым проблемалы болып саналады, мысалы, оқу жобасына бір нәрсе жақында енгізіліп, арифметиканың білім беру аймағына енгізілді, бірақ сонымен бірге бастапқы бірлескен білім беру түлегі жауап беруі керек информатика туралы бірқатар талаптар стандартта жазылды. [9]
Бастауыш мектептегі информатика сабақтарында топтық технологияларды қолдана отырып, оқушылардың коммуникативті қалыптастыру мәселелерін зерттей отырып, олардың оқу процесіне қосылуы коммуникативті дамуына ықпал ететінін атап өтеміз. Ақпаратты беру, ақпаратты қабылдау (тыңдау) сияқты іс — әрекеттермен жұмыс істеу, оқушыларды іскерлік және жеке ынтымақтастықты пайдалануға үйретуге мүмкіндік береді. [4] Информатика сабақтарында компьютерлерді қолдану оқушыларға әртүрлі салалардағы мәселелерді шешуде, зерттеу жұмыстарымен айналысуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, олар тапсырманы тұжырымдауды, оны шешуді және нәтижені бағалауды үйренеді [2]
Шамамен 20 жыл бұрын біз абсолютті ақпараттық вакуумда болдық, онда тыйым салудан басқа ештеңе болған жоқ. Басты мәселе — балалардың информатиканы пән ретінде маңыздылығын білуі, сондай-ақ оны қолдану саласының нақты сипаттамасы туралы талқылану керек. Интернет, электронды кітапханалар мен кітаптар, сандық аудио-бейне құралдар, ұялы телефондар, планшеттер, қалта компьютерлері мен коммуникаторлар, әлеуметтік желілер, блогтар қазіргі мектеп оқушысы үшін күнделікті қолданыстағы қарапайым дивайстар болып табылады. [6]
Компьютерлер мен компьютерлік технологиялардың мектептерге, сондай — ақ басқа оқу орындарына, кітапханаларға және үй шаруашылықтарына тез енуі бұрын дайындалған оқу жоспарлары мен білім беру стандарттарын қайта қарауға мәжбүр етеді. Халықаралық және Ұлттық зерттеулерге сәйкес, мектеп жасындағы көптеген балалар уақытының көп бөлігін компьютерде өткізеді. Оқыту мен оқытудың сапалы жаңа кезеңін қалыптастыру мақсатында АКТ-ны білім берудің барлық мүмкін кезеңдеріне қосуға мүмкіндік беретін тиісті шаралар қабылдау қажеттілігі туындайды. ЮНЕСКО ұсынған мектептердегі акт дамуын салыстырмалы зерттеу қолданылатын және енгізілетін тәсілдер арасында берілу процесінде екенін көрсетеді. [1]
Жалпы білім беретін мектептерінде АКТ-ны енгізу стратегиясында қойылған басты міндеттердің бірі-бастауыш мектеп жасындағы балаларды АКТ-ны қолдануға үйрету. Бұл міндет бүкіл білім беруді жетілдіру мен жаңғырту үшін табиғи және маңызды болып табылады. Міндет одан әрі жалғасуда: АКТ білім беру процесіне тереңірек еніп, білім беру мазмұнының ажырамас бөлігіне айналуы керек. Интернет пен ұялы байланысты пайдалану күнделікті құралға айналды. Балалар өздерінің Ақпараттық дағдыларын дамытып, жан-жақты білім алуға жарамды материалдарды табуға тырысуы керек, сондықтан мұғалімдер академиялық білімді оқушылардың қызығушылығымен және әлеуметтік қажеттіліктермен қалай және қалай қолдануға болатындығы туралы кеңес береді. [1]
Информатика — бұл пәндер немесе процестер туралы емес, оларды автоматтандыру, құру және жұмыс істеу әдістері, құралдары мен технологиялары туралы ғылым. Бұл пән оны терең зерделеуді ғана емес, сонымен қатар өз оқуын жаңғырту, сондай-ақ оқу жүктемесін оңтайландыру үшін білім, білік және дағдыларды іс жүзінде қолдануды көздейді. Дербес компьютер зерттеу объектісі ретінде пайдаланылады: дербес компьютермен жұмыс істеудің негізгі білімі мен дағдылары қалыптасады (құрылғылар, Операциялық жүйе, бағдарламалық қамтамасыз ету, ақпаратты іздеу әдістері). Сонымен қатар, компьютер-бұл оқу құралы және тапсырмаларды шешу құралы. Отбасының материалдық және мәдени деңгейінің айырмашылығына байланысты мектеп оқушыларының үй тапсырмаларын орындау үшін, олардың мүдделерін қанағаттандыру үшін компьютерді пайдалану мүмкіндігі әртүрлі, және бұл оқу процесін ұйымдастыруда да ескерілуі керек [6]
Қазіргі білім беру оқушылардың өзін-өзі дамыту, өзін-өзі жетілдіру және өзін-өзі тәрбиелеудің тиімді құралы ретінде ақпараттық технологиялардың рөлін едәуір кеңейтуді көздейді. Ақпаратты табу және жинау, оның дұрыстығын тексеру мүмкіндігі — ақпараттық көздермен өз бетінше жұмыс істеу жолындағы алғашқы қадам. Инновациялық технологияларды қолдану оқушыны белсенді позицияға көтереді және өзін оқу іс-әрекетінің субъектісі ретінде көрсететін психологиялық жағдай жасай алады. Білім берудегі инновациялық технологиялар оқыту сапасын арттыруға ықпал етеді. Инновациялық технологияларды қолдана отырып, оқушылардың оқу іс-әрекетін жетілдіру үшін заманауи ақпараттық технологиялар туралы білім, ақпараттық ресурстарды пайдалану мүмкіндігі, компьютерлік технологияны қолдана отырып өз бетінше жұмыс істеу мүмкіндігі қажет. [8]
Қазіргі уақытта білім беру мекемелерінде ақпараттық технологиялардың негізгі құралы орнатылған бағдарламалық жасақтамасы бар дербес компьютер болып табылады. Мәтіндік процессорлар, презентацияларды дайындау бағдарламалары, электрондық кестелер, ұйымдастырушылар және ұқсас бағдарламалар сияқты әмбебап қолданбалы бағдарламалар кең таралған. Сонымен қатар, қазіргі уақытта жаһандық желіде екі миллиардтан астам мультимедиялық білім беру құжаттары бар. Чат және электрондық пошта сияқты әртүрлі интернет-ресурстар оқушылардың қандай да бір жоба бойынша бірлескен жұмысын ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Бұлтты сақтау виртуалды сабақтарды нақты уақыт режимінде өткізуге көмектеседі. [10]
Қортындылай келе бастауыш сыныптағы «Информатика және АКТ» сабақтарының жаңа, заманауи әдіст тәсілдермен берілуі, баланың цифрлық құзыреттілігін дамыта отырып, оны жаңа өмірге, қоғамға бейімделуіне зор ықпал тигізеді.
Әдебиет:
- Д. Х. Файзиева, О. А. Асадова «Методика преподавания информатики в среднеобразовательной школе» // Вестник науки и образования. 2021. № 1–2 (104).
- Л. Г. Зверева, А. Н. Шкура, Исследовательская деятельность в общеобразовательной школе в процессе освоения курса «Информатика и ИКТ»: практический аспект // Наука и школа. 2019.
- О. В. Гаврилина, Интеграция математики и информатики средствами геометрии в начальной школе // наука и школа. 2020. № 5.
- М. В. Васюнина, М. А. Гаврилова, Групповые технологии как средство формирования коммуникативных универсальных учебных действий младших школьников на уроках информатики // Известия ВУЗов. Поволжский регион. Гуманитарные науки. 2017. № 3 (43). (дата обращения: 06.06.2021)
- А. Е. Пекуш, Теоретические аспекты пропедевтического курса информатики в начальной школе / А. Е. Пекуш, И. А. Погодина // Modern Science. — 2019. — № 6–1. — С. 46–49.
- Т. В. Самсонова, Е. М. Гурьянова, Д. С. Бородина, Инновационные практики в естественнонаучном образовании: сборник статей/сост.: — Саранск: МРИО, 2019. — 166 с.
- Л. В. Морозкина, Проблемы и перспективы преподавания информатики в школе // Инновационные практики в естественнонаучном образовании: сборник статей/сост.: ТВ Самсонова, ЕМ Гурьянова, ДС Бородина.–Саранск: МРИО, 2019.–166 с. — 2019. — С. 89.
- С. М. Бердиева, Ш. М. Имомова, Использование инновационных технологий на уроках информатики // Наука, техника и образование. 2018. № 10
- З. С. Рузиева, Роль информационно-коммуникационных технологий в начальном образовании // Вестник науки и образования. 2019. № 2–2 (56). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/rol-informatsionno-kommunikatsionnyh-tehnologiy-v-nachalnom-obrazovanii (дата обращения: 14.01.2022).
- Г. Н. Лозовая Внедрение информационных технологий и современных методов обучения в учебный процесс дши и дмш на примере образовательной программы» музыкальная информатика» //Музыкальная информатика. Развитие научно-образовательной сферы. — 2018. — С. 57–62.
