Мақалада мемлекеттік денсаулық сақтау мекемелерінде және жекеменшік медициналық ұйымдарда жүгінген пациенттердің пікіріне қарай, офтальмологиялық көмекті бағалау жүргізілген.
Түйін сөздер: офтальмологиялық көмек, әлеуметтік зерттеу.
В статье проведена оценка офтальмологической помощи, исходя из мнения пациентов, обратившихся в государственных учреждениях здравоохранения и частных медицинских организациях.
Ключевые слова: офтальмологическая помощь, социологическое исследование.
Көру ағзасының патологиясы сырқаттанушылықтың жалпы құрылымында соқырлық пен нашар көрудің орнын толтыруға кететін әлеуметтік шығындар мен нәтижелердің ауырлығы бойынша үлкен медициналық-әлеуметтік маңызы бар [1,2, 3].
Офтальмология негізінен жеке секторда денсаулық сақтаудың қарқынды дамып келе жатқан бағыттарының бірі болып табылады. Алайда, мемлекеттік денсаулық сақтау мекемелерін жеткіліксіз қаржыландыру жағдайында материалдық-техникалық жабдықтау, офтальмологиялық бөлімшелер мен кабинеттердің негізгі қорлары ескірген, бұл көрсетілетін медициналық көмектің сапасына әсер етпейді [4].
Осыған байланысты Алматы қаласында өз қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік денсаулық сақтау мекемелері мен жеке меншік медициналық ұйымдарда қол жетімділік, қанағаттанушылық деңгейіне және жалпы, көрсетілетін офтальмологиялық көмектің сапасына салыстырмалы талдау жүргізу қажеттілігі туындайды.
Зерттеудің мақсаты Алматы қаласының тұрғындарына әртүрлі меншік түріндегі денсаулық сақтау мекемелерінде офтальмологиялық көмек көрсету сапасына салыстырмалы талдау жүргізу болып табылады.
Материал және әдістер. Әлеуметтік зерттеу шеңберінде стационарлық және амбулаториялық-консультациялық көмек көрсететін мемлекеттік және жеке меншік денсаулық сақтау мекемелерінде офтальмологиялық көмек алатын пациенттердің субъективті пікірі талданды. Мемлекеттік мекемелер жаппай әдіспен таңдап алынды, зерттеуге қатысатын жеке мекемелер осы бағыттағы қаланың ең ірі медициналық ұйымдары болып табылады. Мемлекеттік емес мекемелерді іріктеудің өлшемі бір ауысымда офтальмолог кабинеттеріне барудың орташа саны, сондай-ақ зерттеуге қатысуға басшылықтың келісімі болды. Пікірді талдау пациенттердің көрсетілетін көмекке қолжетімділігін, хабардар болуын және қанағаттануын бағалауды қамтиды. Зерттеудің негізгі әдісі стандартталған сұхбат ретінде жүргізілді.
Үлгі өлшемін анықтау кезінде қарапайым ретсіз кездейсоқ таңдау әдісі қолданылды. Статистикалық талдау SPSS Statistics 20 бағдарламасының көмегімен жүргізілді.
Зерттеу барысында 100 науқас сауалнамаға жауап беруге қатысты.
Нәтижелер және талқылау. Кестеде ұсынылған маңызды көрсеткіш қала тұрғындарының офтальмологиялық көмек көрсету сапасын бағалауы болды. Зерттелушілердің тек 41 % — ы офтальмологиялық көмек көрсету сапасын «жақсы»деп бағалады. Офтальмологиялық көмек көрсетудің жоғары сапасын жеке медициналық мекемелердің науқастары (88,7 %) бағалады, ал мемлекеттік мекемелердегі сапаға қанағаттанушылық 24,6 % құрады.
Сондай-ақ, жас және орта жастағы (16–30 және 31–45 жас) тұрғындар негізінен жеке офтальмологиялық клиникаларға немесе емдеу кабинеттеріне жүгінеді. Офтальмологиялық көмек көрсететін мемлекеттік мекемелерге халық емделуден басқа, оның ішінде профилактикалық және диспансерлік тексерулерден өту үшін жүгінеді. Халықтың бұл бөлігінің жас санатын 46–60 жастағы және одан жоғары жастағы пациенттер құрайды.
Емделушілердің ақылы офтальмологиялық көмекке жүгінуінің негізгі себептеріне баға берілді. Барлық жастағы респонденттер бірінші кезекте кезектің болмауы, медицина қызметкерлерінің мұқият қарым-қатынасы, қазіргі заманғы жабдықтардың болуы және жалпы алғанда медициналық көмек көрсетудің жоғары сапасы сияқты критерийлерді атап өтті. Сұралған пациенттердің жартысынан астамы (52,5 %) жеке медициналық ұйымдарға ақылы офтальмологиялық көмекке жүгінудің негізгі себебі ретінде кезектің жоқтығын атап өтті.
Медициналық қызмет көрсетудің барлық жақтарының арасында қанағаттанбаушылық дәрежесі дәрігерді қабылдауды күту ұзақтығын, дәрігердің және қосалқы қызметтердің жұмыс кестесін, дәрігердің қабылдауына жазылу жүйесінің ыңғайлылығын тудырады. Жалпы алғанда, мемлекеттік мекемелерде медициналық қызмет көрсетудің түрлі тараптарымен қанағаттанушылық жеке клиникаларға қарағанда төмен, алайда сауалнамаға қатысқан пациенттердің көпшілігі (79,9 %) мемлекеттік денсаулық сақтау мекемелеріне көмекке жүгінуді жөн көрді, ал сұралғандардың 16,2 % әдетте жеке офтальмологиялық клиникалар мен кабинеттерге жүгінеді. Зерттеуге қатысушылардың 3 % — дан сәл артық қажет болған жағдайда халықтық медицина әдістерін пайдалануды жөн көрді.
Сауалнама нәтижесі көрсеткендей, жас тұрғындар (16–30 жас) ақылы офтальмологиялық көмекке жүгінгенде, медициналық көмекті жылдам әрі сапалы көрсету және мекеменің заманауи жабдықтарды пайдалануы сияқты критерийлерге бағдарланған.
Осылайша, Алматы қаласы тұрғындарының офтальмологиялық көмек көрсету сапасына қанағаттанбауының едәуір дәрежесін — көбінесе мемлекеттік денсаулық сақтау мекемелерінде анықтауға мүмкіндік туды. Сонымен қатар Алматы қаласының жеке (мемлекеттік емес) медициналық ұйымдарының қолжетімділігінің, қабылдауының қанағаттануы жоғары деңгейі байқалады.
Алайда бұл емханада офтальмолог-дәрігерлерді қабылдауды күту ұзақтығын қысқартуға, дәрігерлер мен қосалқы қызметтердің жұмыс кестесін оңтайландыруға, пациенттерге қызмет көрсету деңгейін арттыруға бағытталған қаланың мемлекеттік мекемелерінде офтальмологиялық көмекті ұйымдастыруды жетілдіру қажеттігін, оның ішінде медицина қызметкерлерінің қарапайым сыпайылығына негізделген.
Айта кету керек, офтальмологиялық көмекті ұйымдастырудың жекелеген көрсеткіштері — күту жайлылығы және дәрігерлерге қабылдауға жазылу жүйесінің ыңғайлылығы. Медициналық мекеме бөлмелерінің жайлылық деңгейі жоғары тұтынушылық бағалармен шарттаса отырып, пациенттерге психологиялық әсер етеді, яғни бұл басты көрсеткіш.
Қорытынды. Осылайша, мемлекеттік мекемелерде офтальмологиялық қызметті ұйымдастырудың жаңа тетіктерін енгізу қажеттілігі байқалады. Анықталған кемшіліктер Алматы қаласының мемлекеттік денсаулық сақтау мекемелерінің офтальмологиялық көмек көрсету сапасына халықтың жоғары қанағаттануына қол жеткізу үшін қазіргі қызметті дамытуға және өзгертуге неғұрлым дәл бағдарлануға көмектеседі.
Әдебиет:
- Аветисов Э. С. Офтальмология бойынша ұлттық басшылығы / Э. С. Аветисов, Л. К. Мошетова, Э. А. Егоров. — М., 2009. — 1015 Б.
- Аликова Т. Т. Көру патологиясы-студент жастардың денсаулығының негізгі мәселелерінің бірі // Ғылым мен білімнің заманауи мәселелері. — 2012. — № 1.
- Ресейдегі Денсаулық сақтау: статистикалық жинақ. — М.: Росстат, 2011. — 355 Б.
- Махотин А. Е. Әр түрлі меншік түріндегі медициналық ұйымдарда офтальмологиялық көмектің қолжетімділігін арттыру туралы мәселеге // Бюлл. Ұлттық қоғамдық денсаулық ҒЗИ. — 2009. — Шығ. 1. — Б. 94–96.
