Бұл мақалада университеттердің веб сайтының маңызы, орны және заманауи проблемалары қарастырылған. Бір қатар анализдердің көрсеткіштері келтірілген. Және де сайттың университет танымалдығына қалай әсерін тигізетіні жайлы сөз қозғалады. Сайттың түлектерді іздестіруде, инвестициялар тартудағы орны жайлы да айтылған. Мақалада қарастырылған тағы бір тақырып, ол университеттердің сайттарының структурасы. Қазіргі сайттардың басты проблемасы көрсетілген. Ол сайттың мазмұн құрастыруы. Желідегі жаңа заманауи сайттарда мазмұн пайдаланушылардың қалауымен өзгеруі қажет екені дәлелденеді. Көтерілген тағы бір өзекті мәселе жаңа тренд веб қызметтер. Веб қызметінің не екендігі жайлы және оның университет сайтына берер пайдасы жайлы сөз қозғалады. Веб қызметтерді қолдана отырып интернетке кең танымал болу мүмкіндігі бар.
Кілттік сөздер: университет, сайт, мазмұн.
В этой статье рассматриваются важность, положение и текущие проблемы университетских веб-сайтов. Приведены показатели ряда анализов. Также рассказывается о том, как сайт влияет на популярность университета. Также упоминается роль сайта в поиске выпускников и привлечении инвестиций. Еще одна тема, которая освещается в статье, это структура университетских сайтов. Основная проблема с сегодняшними сайтами. Это контент-дизайн сайта. Новые современные сайты в сети доказывают, что контент должен наполняться пользователями. Еще одна актуальная проблема — новая тенденция веб-сервисов. В статье описывается о том, что такое веб-сервисы и как они могут быть полезны для веб-сайта университета. С помощью веб-сервисов можно стать более популярным в Интернете.
Ключевые слова: университет, сайт, контент.
This article discusses the importance, position, and current problems of university websites. The indicators of a number of analyzes are given. It also talks about how the site affects the popularity of the university. Also mentioned is the role of the site in finding graduates and attracting investment. Another topic covered in the article is the structure of university sites. The main problem with today's sites. This is the content design of the site. New modern sites on the network prove that content should be filled with users. Another pressing issue is the new trend of web services. The article describes what web services are and how they can be useful for a university website. Using web services can become more popular on the Internet.
Keywords: university, site, content.
Кіріспе
Бүгінгі таңда университетті өзінің ресми веб-сайтысыз елестету мүмкін емес. Егер 1990 жылдары веб-ресурс оқу орнының презентациясы ретінде жұмыс істесе, қазіргі таңда ол оқу, ғылыми және экономикалық қызметтердің жедел құралына айналды. Қоғамды және оның институттарын ақпараттандыру процесі университеттердің қазіргі заманғы ақпарат пен коммуникацияны белсенді қолдануы қажет екенін айқындады. Жоғарғы білім берудің ақпараттық технологияларды қолдануда бай тәжірибесі бар. Мәселен, электрондық оқыту, ғылыми-зерттеу жұмыстары, оған қоса осы тәжірибелердің едәуір бөлігі Интернеттің дамуымен байланысты. Алайда, ХХІ басталуымен жаһандық желіде елеулі өзгерістер орын алуда. Сол себебті де алынған тәжірибе енді жеткіліксіз. Халықтың «Интернетке қосылуы» желілік байланыстың, ақпаратты іздеудің және талдаудың жаңа нысандарының пайда болуына әкеледі. Әлеуметтік желілер мен web 2.0 қызметтерінің дамуы веб-сайтты дамытудың жаңа бағыттарын анықтайды.
Жаңа тенденциялар коммерциалық сайттарда бірден, уақыт жоғалтусыз қолданысқа енуде. Және осы тенденцияларды пайдалануде жоғарғы білім беру орындарыда шет қалмауы қажет. Бірақ, өкінішке орай университеттердің сайттары бірден жаңа трендті пайдалануға енгізе алмайды. Оған мынандай себебтер бар, жоғары қоғамдық білім берудің күрделі ұйымдастырушылық құрылымы, қаржылық ресурстардың жетіспеуі және консерватизм.
Негізгі бөлім
Университеттерді өз сайттарын актуалды ұстауына бірден бір себеб — ол студенттер мен инвестициялар үшін күрес. Және тағы бір себеб, заманауи университеттердің рейтингін құрастыру барысында олардың сайттарын есепке алуы.
2007 жылғы қарашада өткен Халықаралық сарапшылар тобының (IREG) үшінші отырысында Webometrics рейтингі енгізілді. Бұл рейтинг келесі мәселелерді ескереді:
толтырымы бойынша, университеттің веб-сайттарының қолдауы мен танымалдылығы бойынша. Ал осы өлшемдер бойынша жоғары нәтижеге қол жеткізу тек белсенді пайдалану кезінде ғана мүмкін болады. Қолданушылардың белсенділігін арттыру үшін сайт мазмұнын қалыптастырудағы жаңа тәсілдер және оған мақсатты аудиторияны тарту бойынша жұмыс жасау қажет. Дәл осы міндеттерді көптеген университеттің сайттары шешуді үйренуі керек.
Сайттағы ақпаратты құрудың және ұйымдастырудың жаңа әдістері соңғы бес жыл ішінде Интернетте пайда болған өзгерістерге байланысты. Осы уақытта веб-ресурстарды пайдаланушы ақпаратты тұтынушыдан оны өндірушіге айналады. Бұндай заманауи технологиялар сайттарда пайдаланушыға мазмұнды оқып қана қоймай, оны құруға да мүмкіндік береді. Қазіргі пайдаланудағы тренд: тез және оңай, интуитивті интерфейс, жеңілдетілген жариялау және модерация жүйесі. Әлеуметтік желілердің дамуы сізге қажетті және қызықты адамдарды оңай және тез табуға, олармен байланыс орнатуға және қолдауға, араласу шеңберіңізді кеңейтуге мүмкіндік береді. Осы өзгерістердің кішігірім бір себебі трафиктің құнының төмендеуі және байланыс арналарының жеделдетілуі. Интернеттегі медиа контент алуан түрлі (онлайн радио және теледидар, подкастинг, вебинарлар). Қазір интернет-ресурстар тек мәтіндер, суреттер, дыбыс, видео ғана емес, сонымен бірге веб-қосымшалар көптеп кездеседі. Жаңа контенттың пайда болуы жаңаша пайдалану түріне алып келді. Интернетте ақпаратты пайдалану және өндіру технологиясы ғана емес, сонымен қатар желілік қызмет формалары да өзгертілген. Мысалы, блог веб-ресурстың түрі, ол адамға интернетте ақпаратты жариялаудың дәстүрлі міндетін шешумен қатар, пайдаланушыға байланыс, өзін-өзі таныстыру, әлеуметтік байланыстарды құру, қолдау, рефлексия, психотерапия сияқты мүмкіндіктер береді. Осы үлкен өзгерістерге қарап отырып орынды сұрақ туындайды: университеттің сайттары өзгерді ме?
Шынында да, отандық университеттердің сайттарында инновациялар байқалады. Оны интернет дамуының жалпы тенденцияларымен байланыстыруға болады.
Мәселен, егер бұрын сайттағы ақпаратты ұйымдастыру үшін таксономия әдісін қолданса (иерархиялық немесе ағаш құрылымы), қазір қырларды жіктеу әдісі (әртүрлі негізде бір уақытта бірнеше тәуелсіз жіктеу) жиі қолданылады. Таксономия мазмұнды ұйымдастыруда дәстүрлі тәсілмен келесі университеттің қызмет салаларында айқын көрінеді «Білім», «Ғылым», «Мәдениет», «Спорт» бөлімдері. Таксономиялық тәсілдің кемшілігі, мұндай жіктеуіште объект тек бір иерархияның түйініне бекітілуі мүмкін, және де мұндай құрылымның көмегімен осы объектінің барлық қажетті қасиеттерін сипаттау мүмкін емес.
Ал сайтта сыртқы жіктелуді қолданған кезде навигацияға қосымшалар ұсынылады, мысалы, мақсатты аудиторияның түрі бойынша («Талапкерлер» тарауы, «Студенттер», «Магистранттар», «Оқытушылар», «Түлектер», «Бизнесмендер», «Журналистер»). Фасадтардың жіктелуі ресурстың қолданылудағы ыңғайлылығын жақсартады, әр түрлі пайдаланушыларға қажетті ақпаратты тез табуға мүмкіндік береді. Бірақ бұл ең озық шешім емес.
Желідегі жаңа заманауи сайттарда мазмұн пайдаланушылардың қалауымен өзгереді. Интернеттің бұл жаңа әдісі фолкономия деп аталады (бөлісу тәжірибесі,кездейсоқ таңдалған белгілер арқылы ақпаратты санаттау, тегтер). Желінің қолданушыларына түсінікті және таныс «тегтер бұлты» (сайттағы фолкономияның белгісі) әлі университеттің веб-ресурстарында табылған жоқ. Бір жағынан, бұның себебі сайт мазмұнын басқару жүйесін түбегейлі қайта құру қажеттілігінде. Екінші жағынан, бұл тәсілде ешқандай құрылым болмаған жағдайда заттар арасында элементарлық қатынастар (жыныс — түрлер) болмайды. Сондықтан, жалпы немесе жеке белгілері бар объекттарды табу мүмкін емес. Сондықтан жақсы әдіс — фолкономика мен таксономияны біріктіру. Ыңғайлы, семантикалық ұйымдастыруға мүмкіндік беретін тәсіл. Фольксо-таксономиялық тәсіл қазіргі заманғы веб-жобаларда сәтті қолданылуда.
Веб-қызметтер (веб арқылы қол жетімді бағдарламалар) Интернет-аудитория арасында ерекше танымалдыққа ие болды. Академиялық ортада қазірдің өзінде өз пайдасын жасауға талпыныс бар. Веб-қосымшаларды пайдалану мысалдары қазір көптеп кездеседі. Мысалы, Бурят мемлекеттік университетінде Google қызметтерін енгізу тәжірибесі енгізілуде.
BSU баспасөз қызметінің қызметі: http://news.bsu.ru. Сайтта автоматтандырылған аударма жасауға мүмкіндік беретін сайт іздеу жүйесі және Google аудармашысы сияқты Google қызметтері қолданылады 30-дан астам тілде сайт мәтіндерін оқуға мүмкіндік бар. Ал өздерінің веб-қосымшаларының мысалы — Томск мемлекеттік университетінің сайтындағы ЕГЭ калькуляторы: http://abiturient.tsu.ru/?do=calc
Веб сайттарды бағдарламалауда жаңа тенденция интерфейстердің эргономикасы мен динамикасы. Стильді дизайн да маңызды, қазірде web 2.0 түстер гаммасын қолдана отырып, жайлы ортаны құруды қамтиды.
Ал динамика дәл қазіргі уақытта веб-интерфейстерде Ajax технологиясы (қолданушы интерфейсін құру арқылы) арқылы іске асады. Оның басты ерекшелігі веб-парақты қайта жаңаламай, пайдаланушыға қажет деректерді асинхронды түрде жүктейді). Бұл қазіргі заманғы сайт құру тренді.
Веб-сайттарды әзірлеу кезінде веб-2.0 технологияларын белсенді қолдануға қарамастан, университеттер әлі де Интернеттің коммерциялық сегментінен қалып отыр және өздерінің ресми веб-өкілдіктерінде фолкономия, вики (парақтарды ұжымдық құру), вебинарлар (ашық онлайн-семинарлар) сияқты жаңалықтарды енгізуге батылы жетпейді. Батыс елдерінің мысалына көз жүгіртсек, мысалы, Ұлыбританияның ашық университетінің тәжірибесі бұл тұрғыда пайдалы болуы мүмкін.
Университет порталының қызметтерінің бірі — Платформа (www.open.ac.uk/platform/) — мақалалар оқуға, жаңа адамдармен кездесуге және талқылауға арналған орын. Жүйе бүкіл әлемге ашық және құрамында білім беру туралы мақалалар, блогтар, ойындар, музыка және басқа да ойын-сауықтар бар.
Британдық университет топты ұйымдастырып, ең танымал ағылшын тіліндегі Facebook әлеуметтік желісіне мұқият кірісті.
Ұлыбританиялық университет әлеуметтік желідегі белсенділігімен де үлгі бола алады. Америкалық Facebook әлеуметтік желісінде оқу, жұмыс пен жеке өмір жайында көптеген ақпарат табуға болады. Бұл топта университеттің кітапханасы бар, сіз ең соңғы жазбаларды, материалдарды электронды түрде көре аласыз, кітаптарға тапсырыс бере аласыз. Facebook үшін арнайы қосымшалар жасалды. Мысалы, «Курстың профилін» көрсетуге мүмкіндік береді.
Университеттер сайтындағы тағы бір өзгеріс бұрын жарнама пайдаланбауға тырысса, негізінен пресс-релиздер мен хабарландыруларды пайдаланым, ал қазір алдыңғы беттерде жарнама орнату қалыпты жағдайға айналды. Айтар сөзін аудиторияға, жүгіру сызықтарына және бейнелерге салын, оны әсер ететін баннерлерге орналастырады. Ең көрнекті позиция ол басты бет. Коммерциялық тұрғыдан қарасақ, ақпаратты басты параққа орналастыру өте маңызды, ақпаратты көретін аудитория үлкееді.
Жоғары білім игере бастаған желілік жарнаманың тағы бір жаңа әдісі — іздеу жүйелерінен контекстік жарнаманы сатып алу. Мысалы, сіз Яндексте «Қашықтан оқыту», «Дамыта оқыту» сияқты тақырыптарды бірінші позицияда іздегенде іздеу нәтижелері әрқашан бір орталыққа сілтемені көрсетеді. Кейбір университеттер, әсіресе мемлекеттік емес университеттер, іздеу жүйелеріндегі нақты сұраныстар үшін өздерінің жарнамаларын шығару мүмкіндігін жоғары бағалады. Мысалы, Yandex.Direct қызметі өз клиенттеріне Яндекс беттері мен сайттарына контекстік жарнаманы орналастыруға мүмкіндік береді. Бұл тиімді сату құралы, коммерциялық секторда бұрыннан қалыптасып келеді, қазір жоғарғы мектеп үшін өзекті.
Қазіргі қоғамда әлеуметтік, мәдени, экономикалық және саяси институттардың дамуы ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың белсенді қолданумен жүреді. Бұл технологияларды жаңғырту сөзсіз оларды қолдану әдістерін өзгерту қажеттілігіне әкеледі. Жыл сайын мемлекеттік институттарды АКТ-ны өзгертуге бейімдеу процесі жылдамдауда. Бүгінгі күнде интернет-технологияны қоғамдық өмірге енгізу, коммерциялық ұйымдар ашу ұтқыр жүйелер ретінде көшбасшы болып табылады. Қазіргі уақытта университеттің сайттары ақпараттық-коммуникациялық кеңістіктегі өзгерістерге тез жауап беруі керек. Бұл оларға табыс табуға және рейтингтерін сақтауға мүмкіндік береді.
Қорытынды
Қорытындылай келе айтатыным заманауи веб-ресурстың танымалдығы көбінесе пайдаланушылардың оның мазмұнын қалыптастыруға қатысуына байланысты. Келушілерге блог түрінде өз бетінше жариялауға мүмкіндік беру дегеніміз пайдаланушылардың байланысын жүзеге асыру, мазмұнды жиі жаңартып отыру және оның мақсатқа сәйкестігі мәселелерін тиімді шешу. Қазіргі таңда интернетте келесі қағида айқын көрінеді: сайтта әр түрлі авторлар көптеп жазған сайын, оның мазмұны неғұрлым қызықты және алуан түрлі болып келеді. Сол себебті де жеке немесе ұжымдық блогты сайтқа енгізу желілік белсенділіктің әртүрлі нысандарын көрсете алады.
Тағы бір университет сайтына үлкен плюс ол Веб қызметтер. Веб қызметтер, яғни веб арқылы қол жетімді бағдарламалар, интернет-аудиторияда кең танымалдылыққа ие болды. Бұл басқа бағдарламалаушылардың университет сайтына қосымша ретінде сайт жасауларына, мобильдік қосымшалар жасауына мүмкіндік береді. Университет сайтының танымалдылығы артады.
Осы айтылған мәселелерді қорытындылай отырып айтарымыз университет сайтына көптеп көңіл бөлу университеттің дамуына үлесін тигізері сөзсіз.
Әдебиет:
- Снелл, Нэд Абсолютно ясно о создании Web-страниц и Web-сайтов; СИНТЕГ — М., 2015. — 224 c.
- Ищенко В. А. 100 % самоучитель. Web-дизайн. Создавай свои сайты; Технолоджи-3000, Триумф — М., 2009. — 144 c.
- Фримен Э. Изучаем HTML, XHTML и CSS Питер, 2019 г. 720 с
- Никсон Робин Создаем динамические веб-сайты с помощью PHP, MySQL, JavaScript, CSS и HTML5 Питер 2017 768 с
