Әр дәуірдің өз талап-тілегі бар. Жаһандану дәуірі есік қаққалы жұрт жаңа технологияның тілін меңгеруге көшкен. Заманның көшінен қалмау — уақыт талабы. Осы тұрғыда қабылданған «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы технологиялық тұрғыда дамуға қол жеткізеді. Сонымен қатар, IT бағдарламалар шығындарды азайтып, уақытты үнемдеуге көмектеседі, адамдар өзара ақпарат, тауар және қызмет түрлерін алмаса алатын болады.
«Біз цифрлы технологияны қолдану арқылы құрылатын жаңа индустрияларды өркендетуге тиіспіз. Бұл — маңызды кешенді міндет. Елде 3D-принтинг, онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлы қызмет көрсету секілді денсаулық сақтау, білім беру ісінде қолданылатын және басқа да перспективалы салаларды дамыту керек. Бұл индустриялар қазірдің өзінде дамыған елдердің экономикаларының құрылымын өзгертіп, дәстүрлі салаларға жаңа сапа дарытты. Цифрландыру дегеніміз Қазақстанның озық ел атану жолындағы мақсат емес, құрал. Бәсекеге қабілетті болу, өсімді, өнім өндіруді арттыру, міне, осы — мақсат», — деді Елбасы өзінің Жолдауында [1].
Қазіргі уақытта ағылшын тілі жаһанданудың заманауи дәуірінде үлкен рөл атқарады. Ағылшын тілін екінші тіл ретінде қарамастан, бүкіл әлем бойынша көптеген адамдар ағылшын тілін үйренуге мүдделі. Ағылшын тілі шет тілі емес, әлем тілі болып саналады. Әлеуметтік желілерде көптеген жарияланымдар, әдістер, онлайн курстар, бейне роликтердің бір ғана мақсаты тіл үйренудің оңай жолдарын ұсынуда. XXI-ғасыр «Жоғары технологиялар уақыты» деп аталады. Өте озық технологиялар көмегінің нәтижесінде, біздің өміріміз қауіпсіз әрі жеңіл болу үшін көптеген мүмкіндіктер бар, мысалы: сауда-саттық жасау, тамақ дайындау, билеттерге тапсырыс беру, қонақ үйге тапсырыс беру сынды әрекеттер бүгінгі таңда қол жетімді болды. Технологияның дамуы білім беру саласында да оң өзгерістер алып келді. Көптеген білім саласындағы мамандар XXI-ғасырдың оқыту стандартына қол жеткізу үшін жаңа білім беру технологияларын енгізді. Нәтижесінде педагогикалық технология термині пайда болды.
Педагогикалық технология — бұл жастарға әсер ету тәсілдері ішінен педагогикалық тұрғыдан пайдалы саналып, практикада тиімді түрде қолдану мақсатында мұғалім таңдап алған, оған қажет болатын білім, біліктілік және дағдылар кешені. Осы технологиялық әдістер ішінен мультимедиа технологиясын пайдалану студенттердің білім сапасын арттыруда ең жақсы құралдарының бірі болып табылады.
Мультимедиа — бұл әртүрлі формада берілген ақпаратты біріктіруге мүмкіндік беретін және онымен интерактивті режимде жұмыс істеуге болатын компьютердің ақпараттық және программалық құралдар кешені. Басқаша айтқанда, бұл мәтін, суреттер, дыбыс және бейне секілді цифрлық медианың әртүрлі типтерінің, үйлесімді мульти-сенсорлық интерактивті бағдарламада немесе аудиторияға хабар немесе ақпарат беру үшін көрсетілімде ұсынылған әдіс. Аудиторияларда мультимедияны пайдалану оқытушыларға білім алушылардың қызығушылығын оятуға көмектеседі және оларды оқытудың құнды мүмкіндіктерімен қамтамасыз етеді. Суретті мәтінге қарағанда еске түсіру оңай, лекцияға қарағанда анимациялық бейнелер білім алушылардың есте сақтау қабілеттерін арттырады және оқыту үдерісін көрсететін бейнесі теориялық түсініктемеден гөрі нақты уақытты білуге мүмкіндік береді. Мультимедианы аудиторияда қолданудың бірнеше артықшылықтары бар:
− Мультимедиа студенттерге басқалар жасаған ұсыныстарды қабылдау емес, оларды өздері дизайн жасауға мүмкіндік береді.
− Рефлексиялық ойлауды жақсартады.
− Білім алушыларға оқу үрдісіне және қабілеттеріне сәйкес тиісті оқу ресурстарын ұсынады.
Ағылшын тілін шет тілі ретінде оқитын студенттердің саны жылдан-жылға артып келеді. Студенттер оқуға түсу үшін тек лингвистика емес, сонымен қатар академиялық дағдыларды дамыту керек. Бұл дағдылар академиялық мәтіндерді оқу, қолайлы академиялық проза жазу, зерттеу жұмыстарын жүргізу және есептер жазу арқылы ағылшын тілін меңгеру және білімді қалыптастыруды қамтиды. Біздің елімізде ағылшын тілің оқушылар бастауыш сыныптарда үйрене бастайды. Алайда, олардың көбісі бірнеше себептермен ағылшын тілінде сөйлеу және жазу туралы білмейді. Білім беру саласындағы мамандар оқу жоспарын, оның ішінде ағылшын тілін оқыту, оқулықтар мен әдістерді өзгерту керек деген сынды пікір айтылуда. Студенттердің академиялық мұқтаждықтарын қанағаттандыру және олардың ағылшын тілін жетік меңгеруіне көмектесу үшін бірнеше әдістерді қолдану қажет. Студенттерді жетілдірудің бір әдісі — аудиторияда оқыту мен оқу үдерісінде мультимедианы пайдалану [2].
Мультимедияны аудиторияларда пайдалану студенттерге негізгі оқу курстарының тапсырмалары мен мазмұны бойынша толық тәжірибе беретін түрлі мәтіндермен өзара әрекеттесуге мүмкіндік береді. Бұдан басқа, білім беру технологиялары оқу жоспарының ажырамас бөлігі болып табылады, студенттер электрондық ресурстарға қол жеткізу және пайдалану дағдыларын игеру керек. Студенттер ресурстық материалдардан табылған тақырыппен жұмыс істеуі керек, бұдан басқа, олар өздері қалаған элементтерге сәйкес келетін ресурстарды таңдай алады. Дегенмен, курстарда ағылшын тілін үйренуге дағдыландыратын зерттеулер туралы есептерді жасайтын зерттеу дағдылары болмайды. Дәстүрлі оқыту әдісі бойынша, аудиторияда оқытушылар студенттер алдында тұрып, түсініктеме беріп, ақпараттандырады және нұсқаулық береді. Технологияның дамуына байланысты бұл әдіс өзгертілуі керек. Аудиторияда мультимедияны пайдаланудан бас тартуға болмайды. Дәстүрлі сыныптармен салыстырғанда, мультимедиалық сыныптар өте ерекшеленеді. Мультимедиялық кабинеттерде студенттің орны жағдайға байланысты өзгеруі мүмкін. Мультимедиялық сыныптарда барлық жабдықтар бар және студенттердің оқуға ыңғайлы болуына мүмкіндік береді. Олар кең орындықтарда ыңғайлы креслоларда отырады және жұмыс істеу үшін көп орын алады. Мультимедианы пайдалану лингвистика мен білімді дамыту және жетілдіру үшін басылған мәтіндерді, фильмдерді және Интернетті қолданады. Мультимедиялық мәтіндермен өзара қызығушылық тудыратындықтан, студенттер академиялық сөздік және тілдік құрылымдар туралы көбірек білетін болады. Оқу пәндерін мақсатты түрде зерттеу арқылы бір тақырыпты тұрақты түрде зерттеуге қатысқан студенттер әртүрлі бұқаралық ақпарат құралдарында мағынасын ашуға белсенді қатысады.
Компьютерлік технологияның дамуының нәтижесінде интернет желісі пайда болды. Интернетте студенттерге көптеген пәндер бойынша ағылшын тіліндегі мәтіндердің кең ауқымы ұсынылады. Дербес компьютерлердің жылдам таралуына байланысты көптеген жоғары оқу орындары «компьютерлендірілген жазбаша курстар» жасады, онда мәтінді өңдеу дағдыларына және бірлескен сынға ерекше назар аударылады. Технологияны пайдалану «аудиториядағы пікірталасты демократияландырады, студенттердің дәстүрлі компьютерлік технологиялардан тыс шығуға мүмкіндік беретінін ескере отырып, баспа және көрнекі ресурстар үнемі байланысқан электрондық орта болып табылады. Бір рет басу арқылы мәтіндік ресурстар студенттерге пәнаралық тақырыптардың кең ауқымы бойынша түпнұсқалық ағылшын тіліндегі мәтіндердің әртүрлі жиынтығын ұсынады және студенттер веб-сайттардағы баспа мәтіндерді тез көзбен жаттау артықшылығымен оқу мүмкіндігін пайдаланады. Кескін және слайд-шоу арқылы қамтамасыз етілген жақсарту, визуалды ақпаратты басып шығару және өңдеудің бірлескен әсерлерін жеңілдетеді. Интернетпен жұмыс істеу студенттердің ынталандыруының қосымша артықшылығын қамтамасыз етеді.
Студенттер сабақтарға қызығушылығы артып, жиі компьютер зертханасына келеді, интернетке қосылып, өз зерттеулерін бастайды. Олар сондай-ақ интернетте жұмыс істеуді жалғастыру үшін сабақтан кейін жиі қалады. Жалпы алғанда, студенттер ағылшын тілін қолдануға деген сенімділіктеріне көбірек сенім артады, өйткені олар интернетте оқу және жазу жұмыстарын толығымен орындай алады. Интернет желісін мақсатты түрде зерттеу үшін жоғары дәрежелі ойлау дағдыларын үйретіп қана қоймайды, сонымен бірге студенттер әртүрлі ақпаратты кездестіреді, өйткені бұл ақпаратты өзара әрекеттесіп, өз серіктестерімен өзара әрекеттесу арқылы сараптайды. Бірлескен топтық жұмыс нәтижесінде, топ мүшелері семестр бойы бірлескен күш-жігермен қолдау көрсетіп, мықты мәдениетаралық достықты қалыптастырады. Дегенмен, әдеттегі компьютерлік техникалар дәстүрлі сыныптарда өте сирек кездеседі. Мысалы, студенттер стандартты эссе жазуды үйренген тұрақты сабақтарға қатысады. Бұл технологияны қолдану арқылы студенттер оқуға және жазуға ғана қабілетсіз қана қоймай, сонымен қатар музыка, бейне, гипермәтін және желілік к оммуникацияны түсіну қабілеттін меңгереді [3].
Әндер, фильмдер, сериалдар, журналдар, газеттер сияқты мультимедиалық ақпарат көздері тілді жетілдіруде маңызды рөл атқарады. Мұндай ақпараттар студенттердің тіл үйренуді жақсартуға көмектесу үшін қолданылады. Бірақ үлкен сақтық шараларын сақтау орынды. Бұл әдіс қорытынды кезеңдерде қолданылуы тиіс, себебі бұл ақпараттардың зиянды тұстары орын алуы мүмкін, көптеген фильмдерде, әндерде және т. б. ағылшын тілінде көп таралған тіркестер кездеседі, бұл грамматикалық тұрғыдан дұрыс емес және студенттер бұл фактіні түсінуі өте маңызды. Сондықтан олар күнделікті қолданыстағы тілдің бұл түрін пайдаланбайды. Ағылшын тілі сабақтарында ән тыңдау және оны орындау студенттердің қызығушылығын арттырады, өйткені көбінесе әндер мен фильмдерден сөйлесулердің мағынасын түсінуге көмектеседі, салыстыру сияқты тіл құралдарын, жеке тұлғалар және т. б. қолдануға болады. Сондықтан бұл әдіс тіл үйренуде өте тиімді. Газеттер мен кітаптарды, романдарды оқудың дәстүрлі әдістері тілді үйренуге өте жақсы әдіс болып табылады. Дәстүрлі әдістер кейбір инновациялық идеялармен бірге өзгертілсе, оқу мен оқытудың бүкіл процесі байытылып, нәтижелі оқытуда табысты болады.
Әдебиет:
1. https://turkystan.kz/article/70078-tsifrly-aza-stan-zha-yru-a-bastajtyn-adam
2. Mr. G. Anburaj, G. Christopher, Ms. Ni Ming “Innovative Methods of Teaching English Language” // English, SSL, VIT University, India // 2014.
3. Ashvini Joshi // Multimedia: A Technique in teaching process in the classrooms // Sri SatyaSai College of Engineering, Bhopal (India) // 2012.
